Cụ Thám hoa Vũ Phạm Hàm đi dọn vườn.

 Cụ Vũ Phạm Hàm, nguyên Thám hoa triều Nguyễn. Đầu giai đoạn thực dân phong kiến, cụ có ra làm quan một thời gian. Nhưng đường chí khí giúp dân cứu nước không thỏa. Cụ mất khi đương chức. Trong khi các trào lưu Tân học đã lan tràn, các nhà Nho Cấp tiến thì hăng hái thay đổi, các nhà Nho Bảo thủ thì bảo toàn danh tiết. Cụ đương danh vọng là Thám hoa của Bản triều, kinh lịch trọng trách Vi dân xuất chính. Lui cũng dở mà Tiến cũng không có đường. Ngòi bút và thơ văn của cụ tràn đầy cảm xúc: thương dân, cám cảnh, bi phẫn với thời thế, ... Nó hiện ra trong hồn thơ vịnh người, vịnh vật, vịnh thú tiêu dao của danh sĩ, ... Khi cụ về lại vườn xưa, tự tay mình dọn dẹp, cụ cũng để lại vần thơ Vịnh cảnh dọn vườn, vừa vui vẻ vừa an ủi rất thanh bình. Hậu nhân Phụ nguyên - Hoan nam tôi, tha hương kiếm sống đã gần 1 kỷ, cũng chân tay cuốc đất dọn vườn so với người khác thì cũng chưa bằng nhưng súc tích với bài thơ Cụ Thám mà dịch ra như sau:

 143. 初理草園

一自經年別

歸來路不諳

黃花羞晚節

白木倚長 鑱

計急嘉蔬植

功勞惡草刈

地荒思士辱

學圃便何慚

Vũ Phạm Hàm thi

 

Mấy  năm từ biệt ra đi

Quay lui không thuộc lối về không am

Cuối mùa đã lỡ hoa vàng

Dựa cày trắng gỗ nhỡ nhàng làm sao

Nhà nghèo mừng có chút rau

Khổ công mà ghét cỏ sầu cắt đi

Ruộng hoang sĩ nhục những vì

Học nông thì có ngượng gì với ai

Hoan nam Phụ nguyên Đức Toàn sưu tầm dịch 

2021