Cảm xúc về Tố hữu qua hai bài thơ hai thời điểm khác nhau

 Hiện tượng thơ Tố hữu là một hiện tượng cực kỳ đặc biệt trong văn học Việt Nam. Hôm vừa rồi vừa đọc một status của ai đó đăng lên nói về cuộc nói chuyện của nhà thơ Trần đăng Khoa về hiện tượng thơ Tố hữu. Tôi đọc lướt qua bài viết thấy lời bài viết rất trung lập, Nhã nhặn. Tôi có bày tỏ bằng một comment. Rồi tôi lại đọc được một status khác về một nhà thơ khác của Mông Cổ cũng Vịnh Về mao trạch Đông. Tôi lần tìm lại những bài thơ của Tố hữu khi viết về Trung Quốc viết về chủ tịch. Ô hay! Thật là kỳ lạ! Tôi xin copy lại từ trên Thi Viện Hai bài thơ ở hai thời điểm khác nhau. Lòng ngập tràn cảm xúc. Thực sự thơ Tố hữu rất lay động lòng người. Tố hữu dường như kết hợp nhuần nhuyễn những ngôn từ của truyện Kiều và Lục Vân Tiên. Nhưng là màu sắc cách mạng màu sắc giai cấp màu sắc của tuyên truyền Rất rõ nét. Dù đã gần một thế kỷ trôi qua. Con người ta đã có nhiều cái nhìn khác cả về cá nhân, cũng như là xã hội đương thời. Riêng tôi nhận định thơ Tố hữu, Rất nhuần nhuyễn về ngôn từ. Nhưng là thơ tuyên truyền cách mạng. Cái gì ông cũng làm thơ được, Từ bụi tre khóm chúc, Từ con kiến củ khoai, Từ mỗi một chuyến đi của ông ông cũng trào lên một cảm xúc. Như một đứa trẻ thơ phát hiện ra một điều gì mới mẻ. Nó hân hoan hồ hởi, Nhưng cũng có lúc đau buồn, Than thở. Nhưng trong đó thơ Tố hữu không hề có con người đau khổ, Không hề có tiếng kêu của đoạn trường Tân Thanh, Không Hề có tiếng kêu của danh Giáo cương thường hay luân lý đạo đức cổ truyền. Thơ của ông rõ ràng là thơ cách mạng, thơ tuyên truyền. Xin các bạn cùng đọc và so sánh hai bài thơ khi sang thăm Trung Quốc ở hai thời điểm khác nhau 1958 Khi nước ta miền Bắc mới được độc lập và nhận viện trợ trực tiếp từ Trung Quốc; Và thờiĐiểm khi nhà thơ sang thăm Trung Quốc năm 1968 khi cách mạng Văn hóa ở Trung Quốc đã bắt đầu mạnh mẽ. Lập trường của Việt Nam lúc này tập trung vào đấu tranh và giải phóng dân tộc tận dụng mọi cơ hội trên trường quốc tế, nhưng lại rất thận trọng bày tỏ lập trường Đối với chính sáchLãnh đạo giai cấp của quốc tế Cộng sản mà Liên Xô và Trung Quốc là những ngọn cờ đầu. 

Đường qua nước bạn 1958

Qua biên giới 1968

Đường sang nước bạn chiều xuân Con tàu liên vận vui chân dặm trường Đồng Đăng đây, nọ Bằng Tường Song song đôi mặt như gương với hình Bên ni biên giới là mình Bên kia biên giới cũng tình quê hương…          * Chào Trung Quốc, giang sơn hùng vĩ Quê Hồng quân vạn lý trường chinh! Hôn các anh xưa, những người chiến sĩ Đầu đỏ ngôi sao, không sợ thác ghềnh Từ Giang Tây lên Thiểm – Cam – Ninh Ăn tuyết nằm sương, mặt đầy máu bụi Lòng mạnh hơn sông, gan to hơn núi Vai làm thang, lưng làm cầu Không thể gì ngăn được! Ôi tiếng sáo của Ly Quê thuở trước Hồng quân đi đến đâu Sông phải rẽ nước Núi phải cúi đầu! Các anh đi, lay động địa cầu Từ thuở ấy, nước tôi còn nô lệ Máu Xô-viết mới đầm đìa đất Nghệ Tôi lớn lên, nhưng chưa được làm người Thèm một quê hương, một mảnh đất, khoảng trời Vời vợi Diên An, mộng mười sáu tuổi! Từ ấy, đã biết bao đèo suối Chúng tôi đi, theo lối các anh đi Mười lăm năm cách mạng trường kỳ Chín năm lại trường kỳ kháng chiến Như các anh, đã đi, đã đến Như các anh, giành biển, giành trời Hai ngọn cờ đỏ máu thơm tươi Chiến thắng ôm nhau, biên cương mở hội.          * Hôm nay tôi đi từ Hà Nội Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà Con tàu đưa tôi đến Trung Hoa: Bốn hướng mênh mông, bao la trời đất Ồ tất cả của ta đây, sướng thật! Bánh xe quay trong gió, bánh xe quay Cuốn hồn ta như tỉnh như say Như lịch sử chạy nhanh trên đường thép Đưa ta đến một ngày tuyệt đẹp. Ôi, buổi bình minh dậy dọc đường Mướt xanh bờ liễu, vút hàng dương Trắng phau nội cỏ cừu phơi tuyết Ngào ngạt đồng xuân mịn phấn hường Vui nhỉ tiếng cười quanh giếng máy Hoa đào đôi bím nở trong sương Làng hay phố đó, tường vôi mới Băng đã tan trên dòng Trường Giang…          * Mặt trời lên, nắng chói lưng đồi Hết khổ rồi em nhỉ, Hỉ Nhi ơi! Em mặc áo hoa, em đi hài gấm Em nói em cười, má em đỏ thắm Em đẹp em thơm như quả táo đầu cành Phơi phới đời em cao vút như dương xanh Trung Quốc đó. Sức thanh xuân bừng dậy Có phải chăng xưa nàng tiên nữ ấy Mấy nghìn năm đày đoạ tháp Lôi Phong Vươn mình lên, rực rỡ dưới cờ hồng! Trung Quốc đó. Bàn tay nào huyền diệu Đã nắn lại cả dung nhan dáng điệu: Mặt đồng khô xoá sạch những bờ ngăn Như mặt người tươi dãn những đường nhăn. Gót chân bước trên đường xanh nhún nhảy Như nhịp trống ương ca, như biển ngời sóng chạy!          * Văn Thiên Tường ơi! Nếu anh sống lại Đến bên bờ Bột Hải Thăm Sơn Hải Quan Anh sẽ không còn khóc mãi Nàng Mạnh Khương xưa mùa đông Bơ vơ đi mang áo rét cho chồng Đắp Trường thành vạn lý! Tôi đã gặp Mạnh Khương nhiều chị Khắp công trường rộn rã như ong Vui chồng vui vợ Vai gánh vai gồng Bạt núi khơi sông Mùa đông không lạnh nữa Tưng bừng đuốc lửa thâu đêm Cướp thời gian, tay búa tay liềm!          * Ôi hai chữ Tự do: đôi hài vạn dặm Đôi cánh thần tiên bay lên xanh thẳm Tôi đã trông, tôi đã thấy: nơi đây Hai mươi năm nhảy vọt một ngày Sáu trăm triệu bàn tay: một núi Thép gang luyện từ bùn lầy, than bụi! Quang vinh thay, Đảng những con người Cờ đỏ giương cao, đứng dậy làm Trời Tia lửa nhỏ đốt cháy đồng cỏ rộng! Mao Trạch Đông! Tôi đã thấy: dáng Người cao lồng lộng Đẹp như một ngọn cờ hồng Trên mặt người, mặt đất, mênh mông. Tôi đã thấy: ngày xưa, đâu đó Một tia lửa nhỏ Trong xóm Tương Đàm Cháy lan dần, đỏ khắp Hồ Nam Thành ngọn lửa hôm nay: Trung Quốc Soi sáng phương Đông, châu Phi, châu Úc Lửa dâng cao lửa Cách mạng tháng Mười Rát mặt loài lang nhưng ấm dạ loài người! Sáng thêm nữa, đời đời, ngọn lửa Của Trung Hoa, của chúng ta, tất cả! Của chúng ta, muôn ngọn lửa hãy lên cao Cho cả địa cầu thành một ngôi sao! 1956-1959

Máy bay qua biên giới Ghé tạm xuống Nam Ninh “Cách mạng văn hoá” mới Nhí nhố hồng vệ binh. Ảnh to và ảnh nhỏ Nghìn triệu còn một Ông Mấy chú giơ sách đỏ Muôn năm Mao Trạch Đông! Bữa cơm trưa Vũ Hán Vô chủ, chuyện cùng ai? Đất này đâu hết bạn Xin hẹn một ngày mai... Bắc Kinh trời ít tuyết Hạn hán nắng khô đồng Chắc trời chưa thuộc hết Bài hát “Đông phương Hồng”! Phố lặng không tiếng cười Tường dài đen chữ báo Đăm đăm những mặt người Giặc đâu mà “nã pháo”? Thăm lại Di Hoà Viên Cây buồn chim chẳng đậu Ngơ ngác mấy con thuyền Chậm chạp... Tây Thái hậu. Thương những ai đồng chí Trường chinh muôn dặm xưa Nay bỗng thành “ma quỷ” Đầu cúi, mũ tai lừa! Trung Hoa ơi Trung Hoa! Người đi đâu? Chiều tà Nghe Lỗ Tấn gào thét Ăn thịt người, còn a? 3-1968

Ỳ