Quốc Triều hương khoa lục 國 朝 鄉 科 錄

20. Quốc Triều hương khoa lục 國 朝 鄉 科 錄

Tác giả: Cao Xuân Dục 高 春 育 (1842-1923)

4 quyển và quyển Thủ, phụ Tục biên quyển 5 và 6, cộng 523 tờ (33 +80+ 88+ 115+ 93 +56+ 58), khổ giấy 26 x 16, đóng thành 3 quyển. Ký hiệu A.36.

Nội dung: Trên trang đề tên sách Quốc triều Hương khoa lục, ở phía phải có ghi Thành Thái quý tỵ (1893); phía Tả: Long cương tàng bản (ván in để tại Thư viện Long Cương).

 Quyển thủ: Bài Tựa của Hoàng Cao Khải ( hiệu Thái Xuyên) đề năm Thành Thái thứ 4 (1892). Tiểu dẫn của tác giả viết năm Thành Thái thứ 5 (1893), liền sau bài Tựa, có tên người hiệu đính thứ: con trai. Cao Xuân Tiếu (hiệu Bạng-sa), con rể Đặng Văn Thụy (hiệu Mã Phong). Thứ đến bài Tổng luận về khoa cử ở Việt nam. Bài này nói qua về Lịch sử khoa cử ở Việt-nam và thể lệ nói chung về việc thay đổi của các khoa thi Hương Triều Nguyễn. Thứ đến bài Lược biên về phép thi các khoa hương, hội của các triều đại, trước Nguyễn ở Việt-nam

Quyển 1 Phàm lệ (Chín điều). Thứ đến Mục lục, có kể rõ trong từng quyển, gồm có những khoa nào, mỗi khoa có mấy trường thi: Thừa Thiên, Bình Định, Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Nội, Nam- Định, v. v ...

Từ quyển I đến quyển IV quyan, từ khoa đầu tiên là khoa Gia- long Đinh mão (1807), đến Thành Thái tân mão (1891), gồm 38 khoa, 3.972 người thi đậu.

Quyển V trở đi là Tục biên, từ khoa Thành Thái giáp ngọ, năm thứ 6 (1894), đến Khải –định mậu ngọ, năm thứ 3 (1918), thêm 9 khoa có 1.254 người thi đậu. Tổng cộng từ khoa đầu thi Hương triều Nguyễn, đến khoa kết cục, gồm 47 khoa (38+ 9), và số người thi đậu là 5226 (3972 +1254). Về tổ chức thi hương Triều Nguyễn, trong toàn quốc, mỗi khoa có 6 trường hay 7 trường, có khoa 5 trường hay 4 trường tùy theo hoàn cảnh xã hội. Về mỗi khoa, tác giả chua rõ thể lệ thi cử, tên các chánh phó chủ khảo, số học sinh lấy đậu, v.v … Về mỗi người, chua rõ họ, tên, tuổi, quê quán, gia thế, chức nghiệp và các tác phẩm, v.v ... Sách này tuy chỉ là danh sách chung các hương cống, cử nhân Triều Nguyễn, từ đầu đến kết cục(1807- 1919); nhưng nó cũng giúp ta nhiều khi cần tìm một tác gia khoảng thời gian ấy.