Ôn-như hầu Nguyễn gia-Thiều阮嘉韶: Cung Oán Ngâm Khúc宮怨吟曲/ Duy-tân維新 Nhâm-tí 壬子1912

 

Ôn-như hầu Nguyễn gia-Thiều阮嘉韶: Cung Oán Ngâm Khúc宮怨吟曲/ Duy-tân維新 Nhâm-tí 壬子1912

Bản này chỉ đề là Cung Óan Ngâm 宮怨吟, những cũng chính là Cung Oán ngâm khúc. 

“Cung oán là một trong ba khúc ngâm quốc âm nổi tiếng trong văn học cổ điển Việt Nam. Sáng tác theo thể song thất lục bát. Cung oán ngâm khúc diễn tả tâm trạng của người cung nữ vốn nổi danh tài sắc: “Chìm đáy nước cá lờ đờ lặn, Lặng lưng trời nhạn ngẩn ngơ sa .” Số phận run rủi, nàng được tiến vào nội cung hầu vua, nhất thời được chiều chuộng, vinh hoa phú quý hết mực. Nào ngờ tình ái của nhà vua ngày một nhạt nhẽo, bị bỏ quên cùng với thời gian, nàng phải sống lạnh lẽo cô đơn trong cung cấm: “Cung quế duyên phai chầy bóng thỏ, Phòng tiêu thức thắm ngắm xe hươu!”
Từ điển văn học: “Bản in chữ Nôm cũ hiện còn là vào khoảng đầu thế kỷ này (thế kỷ XX.)(AB.26) ”. Thực ra bản AB.26 hiện chưa rõ còn không (không thấy Thư mục sách Hán Nôm Viện NCHN nói đến). Thư viện VĐBC trước cũng có một bản in Cung oán ngâm do nhà Phú Văn đường in năm Tự Đức 19 (1866), ký hiệu AB.392, nhưng sau đó đã đem về Paris. Như vậy bản in này của TVQG là 1 trong những văn bản in xưa hiện có về tác phẩm Cung oán ngâm của Nguyễn Gia Thiều.”
Notes: Ngô Đức Thọ, chủ biên; biên soạn: Ngô Đức Thọ, Nguyễn Thuý Nga, Vũ Lan Anh, Nguyễn Đức Toàn. Thư mục sách Hán Nôm ở Thư viện Quốc gia. Hà Nội: Bộ Văn hoá thông tin - Thư viện Quốc gia, 2002: trang 81.

(Bản thiếu chỉ có đến câu thứ 288 là hết – Sách bị tàn khuyết) của thư viện Quốc gia Hà Nội 

Nhiều chỗ bị rách nát mất chữ. Chúng tôi bổ sung theo các bản khác, phụ thêm phần phiên thơ tự tình chữ Nôm bên trên.

Phần chữ khác biệt được bôi màu đỏ. 

Liễu-văn đường tàng bản Thử sinh hữu hạnh cận quân vương Khởi liệu cung trung bão hận trường Ngọc nhị khả năng khoa quốc sắc Đông hoàng ưng bất phụ thiên hương Xuân quy cấm uyển hoa tài phóng Hi ngự hàn nhai tích sạ hoang Ta ý bằng thùy thiên thượng ngữ Do nhiên hồng phấn đấu cung trang Hạ-Thái Nguyễn vân- Chương đề

Cung Oán Ngâm – Duy tân Nhâm tí       niên trùng san 1912         Thần-khê Đồng-phong thừa thư

Kiếp này may mắn được hầu vua Trong cung ôm hận có ai ngờ Nhụy ngọc còn khoe hàng sắc nước Hương trời đâu phụ gió xuân đưa Ngày về vườn cấm hoa đương sắc Lạnh thưa bốn vách hóa hoang vu Ta thán bằng lời chỉ trời thấu Phấn hồng ghen đấu chốn cung vua

Phần tự tình tiểu luật bên trên mô tả việc một người Đã có gia thất vợ con đầy đủ. Nhưng say mê tình mới, muốn được hòa hai vẹn cả Cát Cù(Cát – chỉ vợ thứ; Cù- chỉ vợ cả). Đêm tơ tưởng ngày nhớ mong. Được thuận ý vừa tình trên dưới. Duyên đẹp đủ đôi, con cháu đông đúc.

Khen ai khéo dựng nên lời Để mình thiên ý ra người lẳng lơ Lại nghĩ chữ Cát Cù phúc lí Lại muốn cho đào lí đầy sân Cho nên ran ríu tình nhân Cá đi nhạn lại âm thầm vì ai Vì ai để cho người tưởng nhớ Tài tử hay hồng  nữ giai nhân Nợ thì những cũng là chung Ngày tơ tưởng mặt đêm cân cấn lòng

Tự tình tiểu luật Thời nhân bất thức dư tâm lạc Tương vị thâu nhàn học thiếu niên Thảnh thơi trong chốn thư hiên Hương trà khêu ý mầu sen mượn lòng Nghĩ mình đã qua vòng con trẻ Kể tuổi ra mới lẻ ba tuần Sắt cầm hòa vận như tân Quế hòe vài cụm trước sân đua cười Cứ thế vậy ở đời cũng đủ Thấy phương ngôn con của chẳng sai

Chìm đáy nước cá từ lừ lặn Sáng lưng trời nhạn vẩn vơ sa[13] Hương trời chán nguyệt chê hoa Tây Thi[14] mất vía, Hằng Nga[15] giật mình. 20 Câu cẩm tú đàn anh họ Lý[16] Nét đan thanh bậc chị chàng Vương[17] Cờ tiên rượu thánh ai đang Lưu Linh, Đế Thích là làng tri âm[18]. Cầm đêm nguyệt phỏng tầm Tư Mã[19] 25 Địch lầu thu dường gã Tiêu Lang[20] Dẫu nghề tay múa miệng dương Thiên tiên cũng xếp nghê thường trong trăng[21]. Tài sắc đã vang lừng trong nước Bướm ong càng xao xác ngoài hiên[22] 30 Tai nghe nhưng mắt chưa nhìn Bệnh Tề Tuyên đã nổi lên đùng đùng[23]. Hoa xuân nọ còn phong nộn nhụy

Trải vách quế gió vàng hiu hắt[1] Mảnh vũ y lạnh ngắt như đồng[2] Oán chi những khách tiêu phòng[3] Mà xui phận bạc[4] nằm trong má đào. Duyên đã may cớ sao lại rủi[5]? 5 Nghĩ nguồn cơn dở dói sao đang? Vì đâu nên nỗi dở dang Nghĩ mình, mình lại Nên thương nỗi mình! Trộm nhớ thuở gây hình tạo hóa[6] Vẻ phù dung một đóa khoe tươi[7] 10 Nụ hoa chưa mỉm miệng cười Gẫm nàng Ban[8] đã lạt mùi thu dung[9]. Áng đào kiểm đâm bông não chúng[10] Khóe thu ba Mặt sóng khuynh thành[11] Bóng gương lấp tỏ trong mành 15 Cỏ cây cũng muốn nổi tình mây mưa[12].

Vẻ xen lẫn rộn miệng cười Hương trà lẫn rộn giọng người nhỏ to Tinh quang tỏ ngọc nha chuốt chuốt Xuân thu chiều lan cúc xinh xinh Rõ ràng tài sắc phân minh Chẳng tin ướm thử thiên bình mà coi Nét tình ý đố ai vẽ được Se chỉ hồng muốn buộc trăm năm Chỉ hồng vấn vít khăng khăng Những còn nhờ lượng song thân thế nào	Cũng bởi vì nhẽ  hằng thanh khí Mới ra điều trọng nghĩa thâm tình Có khi chung bóng dưới mành Những lời giao kết rành rành như in Nhời ý hợp rằng duyên rằng hợp Giải đồng tâm vừa ấm vừa êm Trăm điều gắn bó như nêm Chữ tình tạc dạ chữ duyên ghi lòng Mặt nhìn mặt thức hồng càng thắm Tay cầm tay vẻ phấn càng tươi

Kìa thế cục như in giấc mộng[34] Máy huyền vi mở đóng khôn lường[35] 50 Vẻ chi ăn uống sự thường Cũng còn tiền định khá thương lọ là[36]! Đòi rất mực thiên ma bách chiết[37] Hình thì còn bụng chết đòi nau[38] Thảo nào thửa mới chôn nhau 55 Đã mang tiếng khóc ban đầu mà ra! Khóc vì nỗi thiết tha sự thế Ai bày trò bãi bể nương dâu[39]? Trắng răng cho đến bạc đầu Tử, sinh, kinh, cụ làm nau mấy lần[40]. Cuộc thành bại hầu cằn mái tóc[41] Lớp cùng thông như thốc buồng gan[42] Bệnh trần đòi đoạn tân toan[43] Lửa cơ đốt ruột, dao hàn cắt da[44].

Nguyệt thu kia chưa hé hàn quang Hồng lâu còn khóa then sương 35 Thâm khuê còn đượm mùi hương khuynh thành[24]. Làng cung kiếm lăm le bắn sẻ[25] Khách công hầu ngấp nghé trông sao[26] Vườn xuân bướm hãy cắm rào Thấy hoa mà chẳng lối vào tìm hương[27]. 40 Gan chẳng đá khôn đường khá chuyển[28] Mặt phàm kia dễ đến Thiên Thai[29] Hương trời sá giống trần ai Dẫu vàng nghìn lạng dễ cười một khi[30]. Ngẫm nhân sự[31] thế kia mà nghĩ 45 Sợi xích thằng chi để vướng chân[32] Vắt tay nằm nghĩ cơ trần Nước dương muốn tưới nguội dần lửa duyên[33].

Chày Yên Thái, chuông Huyền Thiên Tiếng trong tiếng đục réo buông bên màn Dế đánh đàn dỉ di chi mãi Cuốc cầm canh khắc khoải chẳng thôi Đàn gà nó cũng chịu người Trống canh nó cũng kêu người sầu riêng Giở sách xem lòng nào nghĩ sách Ôm đàn ra có thích chi đàn Xưa nay rõ dấu chàng Phan Bây giờ thì lại tân toan bằng mười	Còn lắm kẻ ra vào bàn phản Lòng hai thân ngằn vắn chưa yên Lại còn tuế nguyệt phải kiêng Dũ điều thưa thốt phải êm đợi chờ Đợi chờ những 2 mùa câu vẹn Dạ nhớ nhung chất đến bằng non Non mòn nhưng dạ chẳng mòn Nhớ ai đắp lũy xây tường tâm can Ngày 2 buổi cơm thường mà kém Đêm năm canh giấc bướm nào êm

Mồi phú quý dử làng xa mã[58] Bả vinh hoa lừa gã công khanh[59] Giấc Nam Kha khéo bất tình[60] Bừng con mắt dậy lại mình tay không! Sân đào lý rêu phong man mác[61] 85 Nền đỉnh chung nguyệt gác mơ màng[62] Cánh buồm bể hoạn[63] mênh mang Cái phong ba[64] khéo cợt phường lợi danh. Quyền họa phúc[65] trời tranh mất cả Chút tiện nghi chẳng trả phần ai[66] 90 Cái quay búng sẵn trên trời[67] Mờ mờ nhân ảnh như người đi đêm[68]. Hình mộc thạch vàng kim ố cổ[69] Sắc cầm ngư ủ vũ ê phong[70] Tiêu điều nhân sự đã xong 95 Sơn hà cũng ảo, côn trùng cũng hư[71]

Gót danh lợi bùn pha sắc xám[45] 65 Mặt phong trần nắng ruộm mùi dâu[46] Nghĩ thân phù thế mà đau[47] Bọt trong bể khổ, bèo đầu bến mê[48]! Mùi tục lụy lưỡi tê tân khổ[49] Đường thế đồ gót rỗ kỳ khu[50] 70 Sóng cồn cửa bể nhấp nhô Chiếc thuyền bào ảnh lặn xô gập ghềnh[51]? Trẻ tạo hóa đung đinh quá ngán[52] Chết đuối người lên cạn mà chơi[53] Lò cừ nung nấu sự đời[54] 75 Bức tranh vân cẩu vẽ người tang thương[55]. Đền vũ tạ nhện giăng cửa mốc Thú ca lâu dế khóc canh dài[56] Đất bằng bỗng dậy chông gai Ai đem nhân sự nhuốm mùi tà dương[57]? 

Thức từ dẫn ngó bàng hoàng Xác sơ tùng hạ võ vàng mai thu Chen chín khúc chẳng vò mà rối Ngoài sáu kinh không lỗi mà sai Chẳng cuồng cấu cũng bồi hồi Chuyện trò lẩn thẩn nói cười quàng xiên Giở sổ xem thanh long báo hỉ Xoi gương nhìn ngư vĩ phong quang Bói tiền gieo quẻ đồng nhân Thê tài trì thế nhật thần tương sinh	Xem Bích Câu những cười Trần Tú Đọc Tài Tình những rõ chàng Kim Từ rày chớ vội chê khen Thức lâu mới biết rằng đêm canh dài Canh dài nỡ để ai dựa án Quạt mỏi tay chỉ mát ngoài da Nỗi riêng riêng những xót xa Ngày thì mỏi mắt đêm đà mang tâm Thương không cắt đau dần lá phổi Nhớ không hun xông khỏi buồng gan

Lấy gió mát trăng thanh kết nghĩa Mượn hoa đàm[81] đuốc tuệ[82] làm duyên Thoát trần một gót thiên nhiên[83] 115 Cái thân ngoại vật[84] là tiên trong đời! Chí cũng rắp ra ngoài đào chú[85] Quyết lộn vòng phu phụ cho cam[86] Ai ngờ trời chẳng cho làm Quyết đem dây thắm mà giam bông đào[87]. 120 Hẳn túc chướng làm sao đây tá[88]? Hay tiền nhân hậu quả xưa kia[89]? Hay thiên cung có điều gì[90]? Xuống trần phải trả nợ đi cho rồi? Kìa điểu thú[91] là loài vạn vật 125 Dẫu vô tri cũng bắt đèo bòng Có âm dương, có vợ chồng Dẫu từ thiên địa cũng vòng phu thê[92].

Cầu Thệ thủy ngồi trơ cổ độ[72] Quán thu phong đứng rũ tà huy[73] Phong trần đến cả sơn khê Tang thương đến cả hoa kia cỏ này. 100. Trò ảo hóa[74] đã bày ra đấy Kiếp phù sinh[75] trông thấy mà đau Trăm năm còn có gì đâu Chẳng qua một nấm cổ khâu[76] xanh rì. Mùi tục lụy dường kia cay đắng 105 Vui chi mà đeo đẳng trần duyên Cái gương nhân sự chiền chiền[77] Liệu thân này với cơ thiền phải nao[78]? Thời mượn thú tiêu dao cửa Phật Mối thất tình[79] quyết dứt cho xong 110 Đa mang chi nợ đèo bòng Vui gì thế sự mà mong nhân tình[80]?

Kể duyên kì ngộ là hai Trước thì cù mộc sau thời cát oanh Cù trên ghánh đương sinh hoa quả Dây cát leo cũng đã gần nơi Từ đây muôn việc ơn trời Vun trồng cho cát tốt tươi như cù Sinh sắc đua chen cành lớp lá Bốn mùa mãn hoa quả phu vinh Lòng trời hay chấp lòng thành Lọc lừa lấy mối tơ lành xe cho	Việc ấy thành dễ như phản chưởng Cớ sao còn chầy hoãn cô lưu Mong cho ngày tháng cho mau Những nhời ước nguyện cùng nhau vẹn toàn Mệnh trước hẳn cũng phường yểu điệu Cái nợ tình vướng víu lắm nơi Kiếp này trời bắt làm trai Hiệp tâm giả nợ tư hoài mới xong Nhớ từ thửa qua vòng tổng giác Mảnh phong tình lạc tác hẳn thôi

Đệm hồng thúy[104] thơm tho mùi xạ 145 Bóng bội hoàn[105] lấp lóa trăng thanh Mây mưa mấy giọt chung tình[106] Đình trầm xuân khóa một cành mẫu đơn[107]. Gảy khúc phượng cung đàn dục dã[108] Thổi hơi kim ngọn địch đan trì[109] 150 Càng đàn càng địch càng mê Càng giay giắt điệu càng tê tái lòng! Mày ngài lẫn mặt rồng lồ lộ[110] Quay song song đôi đũa nhân duyên Hoa này muôn đội ơn trên 155 Cam công tá hạ mang lên trên đời[111]. Trên chín bệ mặt trời gang tấc[112] Chữ xuân riêng[113] sớm chực trưa chầu Phải duyên hương lửa cùng nhau[114] Xe dê lọ rắt lá dâu mới vào[115]. 160.

Đường tác hợp trời kia run rủi Chốn làm sao cho khỏi nhân tình[93]? 130 Thôi thôi ngoảnh mặt làm thinh Thử xem con tạo ấn mình nơi nao[94]? Tay nguyệt lão cớ sao có một[95] Bỗng tơ tình vướng gót cung phi[96] Cái đêm hôm ấy đêm gì? 135 Bóng dương lồng bóng đồ mi trập trùng[97]. Trồi thược dược mơ mòng thụy vũ[98] Rặng hải đường thức ngủ xuân tiêu[99] Cành xuân hoa chốn chín chào Gió đông thôi đã náo đào ghẹo mai[100]. 140. Xiêm nghê nọ tả tơi trước gió[101] Áo vũ[102] kia lấp tỏ trong trăng Sênh ca mấy khúc vang lừng Cái thân Tây Tử lên chừng điện Tô[103].

Đoàn viên đông đúc nhà lan Tiếng đẹp càng rộng cung đàn càng cao Rượu thanh tao nâng lời thích chí Bút vẽ với sơn thủy tương thân Người tài tử kẻ giai nhân Chữ tình phỏng mấy nghìn cân cho bằng Thơ hội thái vần thông ý quảng Cờ hồi vui tướng vững quân bền Trên hiếu thuận nở lòng huyên Son điểm tứ đức tía khuyên tam tòng	Từ rày chớ nông lo hẹp nghĩ Phải mở lòng như bể thênh thênh Nhân duyên gặp gỡ đã đành Khi tác tại kỉ khi thành tại thiên Những lời nguyện trăng đà cũng thấu Chẳng đành lòng trăng có xe dây Quan Thư hiệp nghĩa từ đây Ơn sâu thăm thẳm nghĩa dày chan chan Hẳn Thôi Trương lứa đôi cũng thế Chừng Lưu Nguyễn sự thể chẳng hơn

Thôi cười nụ lại nhăn mày liễu Ghẹo hoa kia lại diễu gót sen[127] Thân này uốn éo vì duyên[128] Cũng cam một tiếng thuyền quyên để đời! 180 Lan mấy đóa lạc loài sơn dã Uổng mùi hương vương giả lắm thay[129]! Gẫm như cân phất duyên này[130] Cam công đạt cái khăn ngày tắc ơ[131]. Tranh tỷ dực nhìn ưa chim nọ[132] 185 Đồ liên chi lần trỏ hoa kia[133] Chữ Đồng lấy đấy làm ghi[134] Mượn lời thất tịch mà thề bách niên[135]. Hạt mưa đã lọt miền đài các[136] Những mừng thầm cá nước duyên may 190 Càng lâu càng lắm mầu hay Cho cam công kẻ nhúng tay thùng chàm[137].

Khi ấp mận ôm đào gác Nguyệt[116] Lúc cười sương cợt tuyết đền Phong[117] Đóa lê[118] ngon mắt cửu trùng Dẫu mày điểm nhạt nhưng lòng cũng xiêu[119]. Vẻ vưu vật trăm chiều chải chuốt[120] 165 Lòng quân vương chi chút trên tay Má hồng không thuốc mà say Nước kia muốn đổ thành này muốn long[121]. Vườn thượng Uyển khúc trùng Thanh Dạ[122] Gác Lâm Xuân điệu ngả Đình Hoa[123] 170 Thừa ân một giấc canh tà[124] Rõ ràng nét ngọc lập lòa vẻ son. Trong trướng gấm chí tôn[125] vòi vọi Chẳng khi nào xa gối nhà vương Dẫu mà ai có nghìn vàng 175 Đố ai mua được cái tràng mộng xuân[126]?

Cũng là câu chuyện bài bây Cũng có chữ ý mới hay chữ tình Một chữ tình sinh thành muôn thế Cầu tình trời ai kể chớ đi Vì tình nên phải nghĩ suy Tình nên nhân nghĩa duyên thì phương viên Nhời ước nguyện từ đây chọn vẹn Bể ái ân đã đến dồi dào Mới hay một sợi chỉ đào Là dây bách thế buộc vào mới nhau	Cương thường đã có công gìn giữ Châu Trần thời luận nghĩa Tào khang Xin Chung tư lấy nửa đàn Cho bằng số lý hàng hàng gấm thêu Cho đủ cùng xa yêu cách tưởng Chữ thái bình ngật hưởng trăm năm Mới hay bói cũng không lầm Tướng liễu cũng thực số trần cũng hay Kính yêu này như Thi Vô dịch Câu ngã nguyện đã thích từ đây

Trong cung quế âm thầm chiếc bóng Sót năm canh trông ngóng lần lần 210 Khoảnh[146] làm chi mới chúa xuân? Chơi hoa cho rữa nhụy dần lại thôi[147]! Lầu đãi nguyệt đứng ngồi dạ vũ[148] Gác thừa lương thức ngủ thu phong[149] Buồng tiêu[150] lạnh ngắt như đồng 215 Gương loan bẻ nửa, dải đồng xẻ đôi[151]. Chiều ủ dột giấc mai trưa sớm[152] Vẻ bâng khuâng hồn bướm[153] vẩn vơ Thâm khuê vắng ngắt như tờ Cửa châu gió lọt, rèm ngà sương gieo[154]. 220. Ngấn phượng liễn mọc rêu lỗ chỗ[155] Dấu dương xa đám cỏ quanh co[156] Cung đình chiều nhạt vẻ thu[157] Gối loan tuyết đóng chăn cù giá đông[158].

Ai ngờ bỗng một năm một nhạt[138] Nguồn ân kia không tát mà vơi Suy đi[139] đâu biết cơ trời 195 Bỗng không mà hóa ra người vị vong[140]. Đuốc vương giả chí công là thế[141] Chẳng soi cho đến kẽ âm nhai[142] Muôn hồng nghìn tía đua tươi Chúa xuân nỡ hái một hai bông gần[143]. 200. Vốn đã biết cái thân câu trụ[144] Cá no mồi cũng khó nhử lên Ngán thay cái tạng ba nghìn Một cây cù mộc dễ chen cành nào[145]? Song cũng cậy má đào ngon chót 205 Hẳn duyên tươi phận tốt hơn người Nào hay con tạo trêu ngươi Hang sâu thoắt hé mặt trời lại râm.

Bắt người tài tử nợ người giai nhân Chẳng qua tính cũng lần thần Cơn chi nhớ vắng mong thầm làm chi Chẳng quan nặng nỗi yêu vì Bán đường dại dột mua bề cười vui Nhớ từ khi mới biết ai Cành sen mới nở một vài bông hoa Bây giờ thung đã rườm rà Mai điểm sắc trắng đào pha màu hồng Nhớ khi bàn phản riêng chung	Ký tình tiểu luật Vườn lan đương hội thái hòa Chồi non đông đúc chồi già tốt tươi Cành hoa mới điểm một hai Hương bay sực nức ghẹo người thư hiên Vui xuân vui cả bút nghiên Tưởng người tình thảo một thiên chuyện tình Nghĩ câu thế thế sinh sinh Lại càng thêm nỗi bực mình vì ai Chẳng qua muôn việc bởi trời

Tay nguyệt lão khéo xe  chăng chớ Xe thế này có dở hay không? Đang tay muốn dứt tơ hồng Bực mình muốn đạp tiêu phòng mà ra[164]! Nào thửa dạo vườn hoa năm ngoái 245 Đóa hồng đào hái buổi còn xanh Trên gác phượng, dưới lầu oanh Gót du tiên[165] hãy rành rành song song. Bây giờ bỗng ra lòng rẻ rúng Để thân này tóc áy tơ mành! 250 Đông Quân sao khéo bất tình[166]? Cành hoa tàn nguyệt, bực mình hoài xuân[167]. Nào thửa dạo vườn xuân hôm nọ Cành liễu mành bẻ thuở đương tơ Khi trướng gấm, lúc rèm ngà 255 Mảnh xuân y[168] hãy sờ sờ dấu in.

Ngày sáu khắc tin mong nhạn lặng[159] 225 Đêm năm canh tiếng lắng chuông rền Lạnh lùng thay giấc cô miên[160] Mùi hương tịch mịch bóng đèn thâm u[161]. Tranh biếng ngắm trong đồ tố nữ Mặt buồn trông trong cửa Nghiêm lâu[162] 230 Một mình đứng tủi ngồi sầu Những than với nguyệt lại rầu với hoa! Buồn mỗi nỗi lòng đà khắc khoải Ngán trăm chiều bước lại ngẩn ngơ Hoa này bướm nỡ thờ ơ 235 Để gầy bông thắm để xơ nhụy vàng! Đêm năm canh ngồi nương vách quế Cái buồn này ai để giết nhau? Giết nhau chẳng cái lưu cầu[163] Giết nhau bằng cái u sầu độc chưa! 240!

Trăm tình ắt chẳng tình nào là hơn Nhớ má phấn nhớ môi son NHớ đôi mắt phượng nhớ mồm cười hoa Nhớ từ tính hạnh nết na Chuộng chiều khi tỉnh thuận hòa khi say Cùng cam ân nặng nghĩa dày Ghi lòng nay hẳn có ngày chả xong Vì ai nên phải đông tùng Trách ai chẳng biết nỗi lòng cho ai Kìa Từ Thức nhập thiên thai	Nhẽ đâu giả được tấm lòng cho đang Nhớ nhời tạc dạ khắc xương Gây nền ngay chính dựng khuôn vuông tròn Nhớ nhời thệ hải minh sơn Non còn bể cạn lòng còn chơ chơ Nhớ khi rượu sớm trà chưa Thơm tho tay ngọc say sưa chén vàng Nhớ khi giấc tỉnh canh tàn Quạt nồng đắp lạnh ân còn biết bao Nhớ khi mặt đối tay trao

Đốt phong hương hả[172] mà hơ áo tàn. Ai ngờ tiếng dế than ri rỉ Giọng bi thu gẹo kẻ cô phòng[173] Vắng tanh nào thấy vân mồng[174] 275 Hơi thê lương lạnh ngắt song phi huỳnh[175]. Khi bóng nguyệt chênh vênh trước nóc[176] Nghe vang lừng tiếng giục ngoài hiên Đè chừng ngỡ tiếng tiều đòi[177] Nghiêng bình phấn mốc sẽ nhồi má seo[178]. 280. Ai ngờ tiếng quyên[179] kêu ra rả Giọt thương xuân khóc ả sương khuê[180] Lạnh lùng nào thấy ủ ê Khí bi thương sực nức hè lạc hoa[181]. Tiếng dục dã cười già ra gắt[182] 285 Mùi quyền môn thắm rất nên phai[183] Nghĩ nên tiếng cửa quyền ôi Thì thong thả vậy cũng thôi một đời[184].

Bây giờ bỗng dường bên ruồng rẫy Để thân này nước chảy hoa trôi Dữu công sao khéo trêu ngươi Bóng đèn tà nguyệt tỉn mùi ký sinh[169]. 260 Cảnh hoa lạc nguyệt minh[170] hôm ấy Lửa hoàng hôn như cháy tấm son Hoàng hôn thôi lại hoàng hôn Nguyệt hoa thôi lại thêm buồn nguyệt hoa! Buồn vì nỗi nguyệt tà ai trọng 265 Buồn vì điều hoa rụng ai nhìn Tình buồn cảnh cũng vô duyên[171] Tình trong cảnh ấy, cảnh bên tình này. Khi trận gió lung lay cành bích Nghe rì rầm dế mách ngoài xa 270 Mơ hồ ngỡ tiếng xe ra