Toàn Việt Thi Lục 全 越 詩 錄/ theo Trần Văn Giáp/ Lược truyện các tác gia Việt Nam

Trần Văn Giáp/ Lược truyện các tác gia Việt Nam

Toàn Việt Thi Lục 全 越 詩 錄

Tác giả Lê Quý Đôn黎貴敦 (1726 - 1784)

 

 

 

Ảnh tờ bia Toàn việt thi lục lưu tại TVQG

 

 

 

Sách chép tay chữ Thảo theo lối triều Lê, khổ sách 13,5 x 22, mỗi trang 9 dòng, mỗi dòng khoảng chừng 21 chữ. Sách hiện có ghi 15 quyển, đóng làm 5 tập. Ký hiệu A.1262.

Trước hiết có bài Lệ ngôn, nói về Nội dung và Thể lệ làm sách (lược dịch sau đây). Thứ đến Mục lục. Sau mục lục có ghi dòng chữ: “Hàn Lâm viện Thừa chỉ Dĩnh Thành bá, thần Lê Quý Đôn phụng biên”/ Quan Hàn lâm thừa chỉ, tước Bá Dĩnh thành, tôi là Lê Quý Đôn vâng chỉ biên soạn. Chữ viết dòng chữ này khác với lối chữ viết trong sách.

Số quyển	Triều đại	Số nhà thơ	Số bài thơ
Q.1 Q.2     Q.3 Q.4     Q. 5 Q.6 Q.7 Q.8 Q.9 Q.10 Q.11 Q.12 Q.13 Q.14 Q.15	Lý Trần, Hồ (vua) Lý (thường dân), Trần Trần Hồ, Hậu Trần, Các sư Lê (vua) Lê (vua) Lê (thường dân) Lê Lê Lê Lê Lê Lê Lê Lê	2 8 1 24 15 6 2 11 3 3 4 2 28 14 16 1 5 20 10	4 73 3 207 148 139 2 36 145 228 177 160 138 52 156 160 184 163 216
	Tổng cộng	175	2391

Trong số 2391 bài thơ của 175 nhà thơ ấy, riêng về đời Lý, Trần, Hồ Quý Li và Hậu Trần cùng các sư Lý, Trần, gồm có 612 bài của 69 nhà thơ, của 15 quyển đầu, từ 1 đến 15. Theo bài Lệ ngôn của nó, và Văn tịch chí của Phan Huy Chú, bản sách này còn thiếu 5 quyển, từ 16 đến 20 và Phụ lục.

Trong 5 quyển thiếu đó, sẽ có ghi 1 số thơ từ của các nho sĩ, thường dân, của các sư, của các nữ thi sĩ các triều đại và của các Sứ thần Trung quốc sang ta, của các Sứ giả Triều Tiên trao đổi với Sứ giả ta ở Trung Quốc. Dù sao về sách Toàn Việt thi lục có lẽ chỉ có bản này (Ký hiệu A.1262) là có giá trị nhất. Nó tuy chỉ có 15 quyển, nhưng là 1 bản đáng tin nhất, vì chữ viết cũng như khuôn khổ sách cổ nhất, đúng lối viết Thảo triều Lê.

Về Tên sách và người biên soạn sách này, có bản viết là Toàn Việt thi tập do Lê Quý Đôn biên định, đó là chép sai nguyên văn. Theo Văn Tịch chí của Phan Huy Chú trong Lịch triều Hiến chương loại chí, q.43, thì tên sách chính xác là Toàn việt thi lục , do Lê Quý Đôn vâng chỉ triều đình biên soạn, sách có 20 quyển, gồm gần 200 thi gia, từ triều Lý, Trần đến đời Lê Hồng Đức (1470-1497). Về Nội dung, theo bài Lệ ngôn của Lê Quý Đôn, đây là 1 bộ thơ Việt nam kể đến đời ấy là đầy đủ nhất về các thể, các loại thơ, của các tầng lớp xã hội. Lại theo Lê Quý Đôn đã nói thêm trong Kiến văn tiểu lục (mục Thiên chương, q.4, tờ 12 - 13), thì Toàn Việt thi lục này là sách làm nối theo sách Việt Âm thi tập của Phan Phu Tiên và Chu Xa do Nguyễn tử Tấn phê điểm, và các sách Tinh tuyển thi tập của Dương Đức Nhan: A.574, A.2657 (?), Trích diễm thi tập của Hoàng Đức Lương. Nó là tập thơ xuất hiện trước các sách Hoàng Việt thi tuyển của Bùi Huy Bích; Minh Đô thi vựng của Bùi Nhữ Tích (triều Nguyễn). (Xem bài tiểu dẫn sách Việt thi tục biên của Nguyễn Thu, A.1036)